70 پاسخ مقام معظم رهبري درباره شرايط اعتکاف:
اعتکاف، در لغت به معناي توقف در جايي است و در اصطلاح فقهي، عبارت است از ماندن در مسجد به قصد عبادت خداوند، با شرايطي که خواهد آمد.
به گزارش پايگاه اطلاع‌رساني دفتر مقام معظم رهبري در بخش استفتائات خود،
جديدترين پاسخ‌هاي رهبري درباره مراسم معنوي اعتکاف را به شرح زير منتشر
کرده است:
وقت فضيلت اعتکاف
س. چه زماني اعتکاف مستحب مؤکد است؟ و به عبارت ديگر در چه اوقاتي اعتکاف مستحب است؟
ج: اعتکاف وقت خاصي ندارد، هرچند اعتکاف در ده روز آخر ماه مبارک رمضان فضيلت بيشتري دارد.
استحباب اعتکاف در ماه رجب
س. آيا اعتکاف در ماه رجب مستحب است؟
ج: دليل خاصي بر استحباب اعتکاف در خصوص ماه رجب نيافتيم.
شرط ترک اعتکاف
س.
آيا شخص معتکف مي‌تواند در ابتداي اعتکاف هنگام نيت کردن شرط کند که اگر
براي او عذري پيش آيد حتي در روز سوم هم دست از اعتکاف بردارد؟
ج: بله مي‌تواند.
اعتکاف بعد از طلوع فجر
س.
معتکفي مي‌خواهد سه روز اعتکاف کند و مدّت 72 ساعت اعتکاف انجام دهد، اگر
اعتکافش را از بعد از طلوع فجر مثلاً از ظهر شروع کند و ظهر هم به پايان
برساند به‌گونه‌اي که مجموع آن 72 ساعت شود، آيا اين اعتکاف صحيح است؟
ج:
اعتکاف بايد از شروع روز اول تا پايان روز سوم باشد و تلفيق کردن
بدين‌گونه که جزئي از روز اول را با جزئي از روز آخر يک روز کامل به حساب
بياورد صحيح نيست.
تأخير از وقت واجب اعتکاف
س.
اگر معتکف مثلاً يک ساعت از ابتداي روز بعد از طلوع فجر تأخير کند آيا اين
روز به عنوان روز اول اعتکاف حساب مي‌شود؟ چه تأخير عمدي باشد يا اضطراري؟
ج: در اعتکاف بايد از ابتداي روز اول شروع کرد، لذا روزي که ناقص مانده جزو اعتکاف محسوب نمي‌شود هرچند که تأخير از روي اضطرار باشد.
نذر اعتکاف دو روز و يا سه روز منفصل
س. اگر انسان نذر کند دو روز معتکف شود نه بيشتر از آن، آيا نذرش منعقد مي‌شود؟
ج: منعقد نمي‌شود.
س. اگر کسي نذر کند سه روز منفصل معتکف شود، آيا نذرش منعقد مي‌شود؟
ج: منعقد نمي‌شود.
اعتکاف بيش از سه روز
س. آيا بيشتر از سه روز مي‌توان معتکف بود به‌طوري که آن زياده بخشي از يک روز يا شب باشد؟
ج:
اعتکاف بيشتر از سه روز جايز و صحيح است و در طرف زياده حدّي ندارد، ولي
زياد کردن بخشي از روز يا بخشي از شب به نيت اعتکاف محل اشکال است.
س.
اگر معتکف نيّت چهار روز اعتکاف کند، آيا روز چهارم هم جزو اعتکاف است يا
اينکه بايد شش روز را تکميل کند تا روز چهارم به حساب آيد؟
ج: روز چهارم نيز داخل در اعتکاف است، و اگر پنج روز اعتکاف کند، واجب است روز ششم را کامل کند.
تعريف شب و روز
س. منظور از شب و روز در اعتکاف چيست؟
ج: روز از طلوع فجر تا مغرب شرعي است و شب از مغرب تا طلوع فجر.
اعتکاف بيمار و معذور از روزه
س. آيا بيمار و کسي که روزه برايش ضرر دارد مي‌تواند معتکف شود و اگر در اعتکاف باشد و روزه بگيرد ثوابي مي‌برد؟
ج: با علم و يا احتمال عقلاييِ ضرر داشتنِ روزه، اعتکاف صحيح نيست.
نوع روزه اعتکاف
س. چه نوع روزه‌هايي را نمي‌توان در اعتکاف گرفت؟
ج: هر نوع روزهاي را در اعتکاف مي‌توان گرفت.
معتکف شدن زنان
س. آيا زن‌ها مي‌توانند معتکف شوند؟
ج: اعتکاف اختصاص به مردان ندارد ولي چنانچه اعتکاف وي موجب از بين رفتن حق شوهر باشد بنا بر احتياط واجب بايد از او اجازه بگيرد.
اعتکاف مميّز
س. آيا اعتکاف بچه مميّز صحيح است؟
ج: اعتکاف او نيز صحيح است.
وجوب عبادت براي معتکف
س. آيا مشغول بودن به عبادات بر معتکف واجب است يا صِرف ماندن در مسجد کافي است؟
ج: عبادات مستحبي، في نفسه بر معتکف واجب نيست.
عدالت امام جماعت مسجد
س. آيا عدالت امام جماعت مسجد جامع در صحّت اعتکاف شرط است؟
ج: عدالت امام جماعت مسجد در صحّت اعتکاف شرط نيست.
زمان نيت اعتکاف
س. زمان نيت اعتکاف چه وقت است آيا مي‌توان اول شب نيت کرد؟
ج: وقت نيت اعتکاف، اول طلوع فجر روز اول است و نيت اول شب در صورتي صحيح است که اول شب شروع در اعتکاف نموده باشد.
قصد وجه
س. آيا قصد وجه* در اعتکاف لازم است؟
ج: لازم نيست.
قصد وجه: نيت از جهت استحباب يا وجوب عمل
تجديد نيت روز سوم
س. آيا تجديد نيت در روز سوم اعتکافِ مستحب لازم است؟
ج: لازم نيست، گرچه بهتر است.
عدول از نيّت اعتکاف
س.
آيا مي‌توان به علّتي يا بدون علّت در روز اول يا دوم، اعتکاف را قطع
نمود؟ و اگر در قطع نمودن اعتکاف ترديد کنم آيا نيّت اعتکاف به‌هم مي‌خورد و
در نتيجه اعتکاف باطل مي‌شود؟ و آيا لازم است که نيّت مستمر باشد؟
ج: در اعتکاف مستحبي جايز است که در روز اول و دوم اعتکاف قطع شود و نيّت اعتکاف بايد تا پايان روز سوم ادامه پيدا کند.
قصد نمودن عبادت ديگر
س. آيا در اعتکاف نيازي به قصد نمودن عبادت ديگري هم هست؟
ج: نيازي نيست.
نذر اعتکاف در شهر خاص
س. آيا مي‌توان نذر کرد در شهر خاصي معتکف شد؟
ج: اگر اعتکاف در آن شهر، به نحوي رجحان داشته باشد، اشکال ندارد.
اعتکاف در غير از مساجد چهارگانه
س. آيا اعتکاف در غير از مساجد چهارگانه جايز است؟ و نيّت آن چگونه مي‌باشد؟
ج:
اعتکاف در غير از مساجد چهارگانه* (اعم از جامع و غير آن) به قصد رجاء
مطلوبيت (به اميد اينکه مطلوب خداوند واقع شود) مانعي ندارد.
* مسجد الحرام، مسجد النبي (صلي الله عليه وآله وسلّم)، مسجد کوفه و مسجد بصره
مکان‌هاي جايز براي اعتکاف
س.
آيا اعتکاف در مسجدي غير از مسجد جامع باطل است و آيا ممکن است هر محله و
حومه‌اي، مسجد جامعي غير از مسجد جامع شهر يا روستا داشته باشد؟ و آيا ممکن
است که در شهر چند مسجد جامع باشد؟
ج: قبلاً گذشت که اعتکاف در هر
مسجدي جايز است مشروط به اينکه در غير مساجد اربعه به قصد رجاء باشد يعني
به اميد اينکه مطلوب خداوند واقع شود و مختص به مسجد جامع نيست و ممکن است
که يک شهر يا روستا چند مسجد جامع داشته باشد.
س. اگر در يک شهر دو يا چند مسجد جامع وجود داشته باشد مي‌توان در هر کدام که خواست معتکف شد؟
ج: به قصد رجاء اشکال ندارد.
تعريف مسجد جامع
س. مسجد جامع چيست؟ و راه تشخيص آن را بگوييد.
ج: مسجد جامع، مسجدي است که براي اجتماع عامه مردم شهر، بنا شده، بدون اين که اختصاص به گروه و محله خاصي پيدا کند.
اعتکاف در مساجد دانشگاه
س. اعتکاف در مساجد دانشگاه‌هاي سراسر کشور چه حکمي دارد؟
ج: به قصد رجاء اشکال ندارد.
شک در مسجد بودن مکان اعتکاف
س. اعتکاف در مکان‌هايي که شک است که آيا جزء مسجد است يا نه، چه حکمي دارد؟
ج: غير از سرداب و محراب و پشت بام مسجد، در جاهاي ديگري که معلوم نباشد جزو مسجد است يا نه، اعتکاف صحيح نيست.
اعتکاف در پشت بام مسجد
س. آيا پشت بام مسجد تابع مسجد است يا بستگي به وقف کننده دارد؟
ج: پشت بام مسجد در حکم مسجد است مگر اينکه احراز شود که هنگام وقفِ مسجد، پشت بام آن از وقف خارج شده است.
اعتکاف در حياط مسجد
س. اعتکاف در حياط مسجد چه حکمي دارد؟
ج: اگر جزو مسجد نباشد، اعتکاف صحيح نيست.
حق سبقت در مکان
س. آيا گذاشتن وسايل يا نوشتن نام موجب سبقت در محلي از مسجد مي‌شود؟
ج:
بنا بر احتياط واجب گذاردن وسائلي مانند کيف موجب حق سبقت مي‌شود به شرط
آن که از زمان گذاردن آن وسيله تا آمدن شخص زياد فاصله نشود، به نحوي که
منجر به تعطيلي مکان شود.
غصب محل معتکف ديگر
س.
اگر کسي جاي شخصي را که معتکف بوده غصب کند در صورتي که جاهل بوده و يا
عامد آيا ضرري به اعتکافش مي‌زند؟ و اگر ضرر مي‌زند آيا شامل کفاره و...
مي‌باشد.
ج: گرچه بنابر احتياط مرتکب خلاف شده ولي اعتکاف صحيح است و کفاره هم ندارد.
حصول مانع در مسجد محل اعتکاف
س. الف) اگر در مسجدي که معتکف شده مانعي از ادامه دادن اعتکاف در آن مسجد برايش پيش آيد، آيا اعتکافش باطل مي‌شود؟
ب) چنانچه آن اعتکاف واجب باشد بايد در مسجدي ديگر معتکف شود و يا بعداً قضا کند؟
ج) اگر مانع برطرف شد آيا بايد به مسجد قبلي بازگردد؟
جواب: الف: باطل مي‌شود.
ب: واجب است اعتکاف را در مسجدي ديگر يا همان مسجد بعد از رفع مانع، شروع کرده و يا قضا نمايد.
ج: لازم نيست.
استفاده از سرويس‌هاي بهداشتي خارج از مسجد
س.رفتن
به سرويس‌هاي بهداشتي متعلق به مسجد که در خارج از مسجد است در موارد زير
چه حکمي دارد؟ الف: براي حمام کردن(نظافت)؛ ب: براي غسل مستحب؛ ج: براي
اينکه با وضو باشد؛ د: وضو گرفتن براي خواندن قرآن يا نماز مستحبي؛ ه:
براي شستن دندان‌ها و دست‌ها.
ج: خارج شدن از مسجد به دلايل مذکور اشکال ندارد، ولي بايد به قدر حاجت اکتفا کند و طول ندهد.
وضو گرفتن بيرون از مسجد
س. آيا در اعتکاف با بودن آب در مسجد مي‌توان براي وضو به خارج از مسجد رفت؟
ج: در فرض مذکور معتکف نبايد از مسجد خارج شود.
خروج از مسجد براي غذا خوردن
س. آيا در هنگام اعتکاف، بيرون رفتن از مسجد براي غذا خوردن جايز است؟ و اگر خير، آيا خوردن در داخل مسجد جايز است؟
ج: خروج براي تهيه غذاي مورد نياز و يا غذا خوردن در بيرون اشکال ندارد؛ همان‌طور که غذا خوردن در داخل مسجد في حدّ نفسه منعي ندارد.
س. با توجه به مشکلاتي که صرف غذا در مسجد دارد، آيا صرف غذا در سالن غذاخوري که در محوطه مسجد قرار دارد براي معتکفين جايز است؟
ج)
چنانچه عرفاً ضرورت دارد که براي صَرف غذا از مسجد بيرون رود جايز است،
اما زياد معطّل نشود و اگر ضرورت عرفي ثابت نباشد، جايز نيست.
خروج از مسجد براي خريد
س.
هيأت برگزاري اعتکاف که متشکل از تعدادي از معتکفين است، وظيفه خدمت به
معتکفين و فراهم کردن نيازمندي‌هاي آنها را بر عهده دارد لذا بايد
نيازمندي‌هاي معتکفين مثل افطاري و سحري را خريداري کند، آيا اين مسئله به
اعتکاف آنها ضرر نمي‌رساند؟
ج: خارج شدن از مسجد براي خريد چيزهاي
ضروري مثل غذا و غيره اگر در ضمن آن نيازمندي‌هاي خود را نيز تهيه مي‌کنند،
اشکال ندارد؛ البته با رعايت قيودي که در استفتاي «خريد و فروش توسط
معتکف» خواهد آمد.
رفتن به مکان‌هاي ملحق به مسجد
س. حکم رفتن به حياط بيروني که ملحق به مسجد است چيست؟
ج:
رفتن به جاهايي که در حکم مسجد است، اشکال ندارد اما رفتن به خارج از مسجد
جايز نيست مگر مواردي که خروج از مسجد به خاطر آنها جايز است.
انتخاب مسير کوتاه در خروج اضطراري
س.هنگام خروج از مسجد براي امور ضروري، انتخاب کوتاه‌ترين راه و رفتن زير سايه چه صورتي دارد؟
ج:
احتياط واجب آن است که نزديکترين راه را انتخاب کند و واجب است در صورت
امکان زير سايه ننشيند لکن راه رفتن زير سايه اشکال ندارد؛ گرچه احتياط
مستحب ترک آن است.
س. در صورت نزديک بودن مکاني جهت قضاء حاجت يا
وضو گرفتن يا مسواک زدن مسلم است که بايد به مکان نزديک‌تر برود؛ حال اگر
مکان نزديک مستلزم صف ايستادن و معطّل شدن شود و مکان ديگري با فاصله‌ي کمي
بيشتر باشد که معطّلي نداشته و زمان کمتري گرفته مي‌شود تکليف چيست؟
(مثلاً سرويس بهداشتي در جنب شبستان اعتکاف هست ولي شلوغ است اما در وسط
حياط مسجد حوض هست و مي‌توان آنجا بدون معطلي وضو گرفت) آيا بايد به مکان
دوم برود؟ يا مستحب است؟ يا به‌خاطر فاصله بيشتر، رفتن به مکان دوم جايز
نيست؟
ج: رفتن به مکان دوم در فرض سؤال اشکالي ندارد.
خارج شدن از مسجد براي تشييع جنازه
س. آيا رفتن به تشييع جنازه در هنگام اعتکاف مدّت زمان مشخص دارد؟ حکم رفتن زير سايه در اين هنگام چه در ماشين و يا غير آن چيست؟
ج:
زمان مشخصي ندارد و رفتن به تشييع جنازه در صورتي که ضرورت عرفي به‌حساب
آيد و آن‌قدر طولاني نشود که باعث محو صورت اعتکاف شود، اشکال ندارد و در
صورت امکان واجب است که زير سايه ننشينند و احتياط مستحب اين است که زير
سايه حرکت نکند.
شرکت در امتحان
س. نظر مبارک‌تان را در مورد «شرکت در امتحان براي معتکفين» بيان فرماييد.
ج:
اگر شرکت در امتحان ضرورت ندارد خارج نشوند و براي افرادي که شرکت در
امتحان ضرورت عرفي دارد مانع ندارد ولي خروج از مسجد نبايد به حدّي برسد که
صورت اعتکاف محو شود.
شرکت معتکف در نماز جمعه
س. آيا شخص معتکف براي شرکت در نماز جمعه مي‌تواند از مسجد محل اعتکاف خارج شود؟
ج: با انتخاب نزديکترين راه و معطّل نشدن در بين راه اشکال ندارد؛ ولي نبايد خروج او به مقداري باشد که صورت اعتکاف به‌هم بخورد.
س. آيا مي‌توان براي غسل امّ داوود از محل اعتکاف خارج شد؟ بر فرض خروج (سهواً يا عمداً) آيا باعث ابطال اعتکاف مي‌شود؟
ج: با مراعات آنچه در جواب سؤال قبل گفته شد، اشکال ندارد.
رفتن به محل کار در حين اعتکاف
س.
آيا اشخاصي که مشغول کارند اعم از کارمندان، کارگران و معلمان و...
مي‌توانند در ايام کار معتکف شوند و در عين اعتکاف به محل کار رفته و بعد
از اتمام کار به محل اعتکاف برگردند؟
ج: نمي‌توانند.
تهيه مکان وضو در داخل مسجد
س.
اگر مکان‌هايي براي وضو و شستن دست‌ها و دندان‌ها در خارج از مسجد فراهم
شده باشد، آيا واجب است مکان خاصي در داخل مسجد تهيه شود تا معتکف از مسجد
خارج نشود؟
ج: صِرف نياز به خروج از مسجد براي طهارت و نظافت براي جواز خروج کافي است و تهيه مکاني در داخل مسجد واجب نيست.
خروج در غير از موارد مجاز
س. اگر کسي سهواً به غير از جهاتي که تجويز شده براي بيرون رفتن از مسجد در هنگام اعتکاف بيرون رود، آيا اعتکافش باطل مي‌شود؟
ج: اگر به جهت فراموشي خارج شود و خروجش زياد طول نکشد، اعتکافش باطل نمي‌شود.
محرّمات اعتکاف
س. کارهاي حرام در هنگام اعتکاف چيست؟
ج: معتکف بايد از اين کارها پرهيز کند:
* بوييدن چيزهاي خوشبو و عطريّات حتي گياهان خوشبو، همراه با لذّت؛ پس براي کسي که حس بويايي ندارد اشکال ندارد.
* خريد و فروش
* ساير انواع تجارت؛ مثل صلح و اجاره و مضاربه و غير اين‌ها (بنابر احتياط واجب).
*
مجادله و جدال چه در امور ديني و چه دنيوي به قصد غلبه بر ديگري و اظهار
فضل و برتري بر او؛ اما اگر به قصد اظهار حق و بازداشتن طرف از طريق باطل
باشد، مانعي ندارد.
* امور جنسي و شهوت‌آميز مانند بوسه، لمس و آميزش.
* استمناء(1) (بنا بر احتياط واجب)
(1) گرچه استمناء در هر حال حرام و از گناهان بزرگ است ولي در حال اعتکاف گناهي بزرگتر است.
رفتن به مکاني به گمان تابع مسجد بودن
س. اگر معتکف به گمان اينکه مکاني تابع مسجد است، به آن مکان برود و بعد معلوم شود که آنجا جزو مسجد نبوده، حکم اعتکافش چيست؟
ج: خروج عمدي از مسجد ولو از روي جهل اعتکاف را باطل مي‌کند.
افطار اجباري روزه
س. اگر معتکف مبتلا به مرضي شود که مجبور به افطار روزه است چه بايد بکند و حکم اعتکاف او چيست؟
ج: اعتکاف بدون روزه صحيح نيست لذا با افطار روزه، اعتکاف باطل مي‌شود.
خريد و فروش توسط معتکف
س. آيا در صورت ضرورت يا عدم ضرورت مي‌توان شخصاً در ايام اعتکاف خريد و فروش نمود و يا بايد توکيل يا نقل به غير بيع نمود؟
ج)
خريد و فروش بر معتکف حرام است ولي هرگاه براي تهيه مواد خوراکي ناچار از
خريد و فروش شود و شخص غيرمعتکفي که اين کار را انجام دهد، نيابد و تهيه
اجناس مذکور بدون خريد نيز امکان نداشته باشد، در اين صورت خريد و فروش
مانعي ندارد.
وکيل کردن غير براي خريد
س. آيا جايز است که معتکف کسي را براي خريد چه ضروري و چه غير ضروري وکيل نمايد؟
ج:
اگر براي خريد نيازمندي‌هاي هنگام اعتکاف باشد، اشکال ندارد و اما در غير
آن موارد اگر وکيل کردن در هنگام اعتکاف باشد، اشکال دارد.
موارد مجاز خريد و فروش
س. موارد ضروري که خريد و فروش در آنها براي معتکف جايز است چيست؟
ج: مواردي که در هنگام اعتکاف براي خودش و نفقه خانواده‌اش به آن نياز دارد.
معاملات معتکف غير از خريد و فروش
س. آيا اجاره و ديگر معاملات غير از خريد و فروش در هنگام اعتکاف جايز است؟
ج) ساير معاملات (غير از خريد و فروش) بنابر احتياط واجب در هنگام اعتکاف جايز نمي‌باشد.
اجراي عقود و ايقاعات
س. آيا اجراي عقود و ايقاعات (غير از معاملات) در هنگام اعتکاف جايز است؟
ج: مانعي ندارد.
گفتگوي مباح در حال اعتکاف
س. آيا گفتگو در مورد چيزهاي مباح هنگام اعتکاف جايز است؟
ج: اشکال ندارد.
غسل معتکف در مسجد
س. انجام غسل براي معتکف در مسجد چه حکمي دارد و آيا فرقي بين غسل واجب و مستحب مي‌باشد؟
ج:
غسل جنابت و حيض در دو مسجد شريف مکّه و مدينه، مطلقاً جايز نيست بلکه
بايد تيمّم نموده فوراً خارج شود و در مساجد ديگر نيز اگر غسل، موجب درنگ
کردن و يا آلودگي مسجد شود، جايز نمي‌باشد و ساير اغسال واجب و يا مستحب در
صورت امکان و عدم مزاحمت براي ديگران اشکال ندارد.
استفاده از عطر و گلاب
س. عطر و گلاب زدن و يا بو کردن عطر و گلاب اعتکاف را باطل مي‌کند يا نه؟ اگر سهواً باشد چه‌طور؟
ج:
در صورتي که عطر يا گلاب را براي لذت بردن بو کند، بنا بر احتياط واجب اگر
اعتکاف واجب معيّن باشد بايد اعتکاف را به پايان ببرد و قضاي آن را به‌جا
آورد؛ و در واجب غيرمعيّن، اگر در دو روز اول باشد بايد اعتکاف را از سر
بگيرد و اگر روز سوم باشد اعتکاف را اتمام و سپس از سر بگيرد و در اعتکاف
مستحب قبل از اتمام روز دوم چيزي بر عهده او نيست و اگر روز سوم باشد بايد
دوباره اعتکاف را از سر بگيرد و در آنچه ذکر شد بنا بر احتياط واجب فرقي
بين عمد و سهو وجود ندارد.
کفّاره مُحرّمات اعتکاف
س. کفّاره هر يک از مُحرّمات را به‌طور جداگانه بيان کنيد؟
ج:
اگر اعتکاف واجب را با آميزش جنسي (جماع) هرچند در شب باطل نمايد کفّاره
بر او واجب مي‌شود اما در اعتکاف مستحب (در دو روز اول) اگر با اين عمل قصد
دارد که از اعتکاف صرف‌نظر نمايد کفاره ندارد و در غير اين صورت بنا بر
احتياط واجب کفاره ثابت است لکن انجام ساير مُحرّمات کفّاره ندارد گرچه
احتياط مستحب پرداخت کفّاره مي‌باشد و کفّاره ابطال اعتکاف (در موارد وجوب
کفّاره) کفّاره ابطال روزه ماه رمضان است.
بوي خوش خمير دندان
س. با توجه به اينکه بوي خميردندان بوي خوشي است آيا مسواک زدن با خميردندان در حين اعتکاف مخلّ به اعتکاف هست؟
ج: مسواک زدن با آن مانع ندارد و آنچه حرام است بوييدن بوي خوش است.
ترک محل خوشبو
س.
اگر در مکاني از مسجد بوي خوشي مي‌آمد آيا ترک آنجا لازم است؟ اگر وضوخانه
بود و بوي خوش به سبب خميردندان يا صابون بود چه بايد کرد؟
ج: اگر بودن در آن مکان مستلزم بوييدن بوي خوش است بايد آنجا را ترک کند.
عارض‌شدن حيض يا استحاضه در زمان اعتکاف
س. حکم اعتکاف زني که در ايام اعتکاف چه در روز اول يا دوم يا سوم حيض يا استحاضه بر او عارض شده، چيست؟
ج:
در صورت حائض‌شدن حتي اگر در ساعات آخر روز سوم باشد اعتکاف باطل مي‌شود و
بايد فوراً از مسجد خارج شود؛ ولي در صورت استحاضه اگر به وظيفه مستحاضه
نسبت به روزه‌اش عمل کند، اعتکافش صحيح است.
حائض شدن پس از اتمام روز دوم اعتکاف
س.
من در سال گذشته در ايام البيض در مسجدي معتکف شدم، پس از اتمام روز دوم
اعتکاف، حائض شدم. با توجه به اين امر که اعتکاف بر من واجب شده است، آيا
قضاي آن حتماً بايد در ايام البيض ماه رجب و در همان مسجد باشد يا اينکه
زمان و مکان آن مهم نيست؟
ج: با پيداشدن حيض ولو در بعض روز سوم
اعتکاف باطل مي‌شود و قضا ندارد و اگر از قبل اعتکافي به سبب نذر بر او
واجب شده قضاي آن را مي‌تواند در هر مسجدي و در هر زماني به‌جا آورد مگر
آن‌که در نذر، اعتکاف در مسجد خاص و زمان خاصي را ملحوظ داشته باشد که در
اين صورت بايد بر طبق همان نذر خود عمل کند.
شک در تحقّق حيض يا استحاضه
س. حکم اعتکاف زني که شک در حيض يا استحاضه دارد، چه در روز اول يا دوم يا سوم، چيست؟
ج: اگر قبلاً پاک بوده، به شکش اعتنا نکند.
خوردن قرص براي جلوگيري از عادت
س. اگر زن در روزهاي عادت قرض بخورد تا از حالت عادت خارج شود مي‌تواند روزه بگيرد؟
ج: اشکال ندارد.
خوردن قرص براي جلوگيري از عادت
س. اگر زن در روزهاي عادت قرض بخورد تا از حالت عادت خارج شود مي‌تواند روزه بگيرد؟
ج: اشکال ندارد.
غسل‌هاي معتبر در صحّت اعتکاف
س. آيا غسل‌هاي استحاضه شرط صحّت اعتکاف است؟
ج: اين غسل‌ها شرط صحّت اعتکاف نيست، مگر غسل‌هايي که در صحّت روزه معتبرند.
زمان قضاي اعتکاف واجب
س.
اگر قضاي اعتکاف به علت بطلان، واجب باشد و ده روز پاياني ماه رمضان تمام
شود. آيا جايز است که براي درک فضيلت، قضاي اعتکاف را در ماه رمضان آينده
به‌جا آورد يا اينکه بايد فوراً قضا نمايد؟
ج: قضا در هر ماهي که خواست اشکال ندارد، مگر اينکه نذر کرده باشد که در ماه خاصي اعتکاف نمايد.
شرايط صحّت اعتکاف در سفر
س.
آيا مي‌توان براي شرکت در مراسم اعتکاف به شهر ديگري که بيش از چهار فرسخ
با ما فاصله دارد مسافرت کرد و اعتکاف در صورت سفر صحيح است؟
ج: اگر قصد اقامت ده روز و يا نذر روزه در سفر نباشد، روزه در سفر صحيح نيست و با عدم صحّت روزه، اعتکاف هم صحيح نيست.
س. آيا انسان مي‌تواند در شهر ديگري معتکف شود؟
ج:
اگر مسافر باشد نمي‌تواند مگر اينکه نذر کرده باشد در سفر روزه بگيرد؛ و
بنا بر احتياط واجب اين نذر بايد قبل از شروع سفر انجام گيرد.
اعتکاف مسافر با نذر
س.
من علاقه زيادي دارم که در مراسم اعتکاف در مرکز استان شرکت کنم ولي چون
در شهرستان زندگي مي‌کنم و اگر بخواهم به مرکز استان بروم بايد نماز خود را
شکسته بخوانم، آيا از اين نظر مشکلي نخواهم داشت؟
ج: کسي که بخواهد در سفر معتکف شود، مي‌تواند نذر کند که در سفر روزه بگيرد و مي‌تواند اعتکاف نمايد.
شرايط و صيغه نذر روزه در سفر
س.
اگر کسي بخواهد در خارج از شهر خود اعتکاف کند، به‌طور مثال در مکّه
مکرّمه و از ساکنين مکّه نباشد و قصد ده روز هم نکند، آيا نذر کافي است؟ و
صيغه آن چيست؟
ج: نذر روزه در سفر مانعي ندارد و با اين نذر روزه و
اعتکافش صحيح است، ولي احتياط واجب آن است که نذر قبل از شروع مسافرت باشد و
صيغه آن عبارت است از: «لله عليّ أن اصوم في سفري إلي کذا».(1)
1- و مي‌تواند ترجمه آن را بگويد که عبارت است از: « براي خدا بر من است که در سفر به فلان مکان روزه بگيرم»
اعلان عمومي اعتکاف
س. آيا اعلام عمومي اعتکاف در محافل عمومي با اخلاص منافات دارد؟
ج: اعلام اعتکاف اگر براي تشويق مردم باشد، مانعي ندارد.
پنهان کردن اعتکاف از ديگران
س. اگر از معتکف سؤال شود که آيا جزء معتکفين است بهتر است پنهان کند يا آشکار نمايد؟
ج: آشکار کردن مانعي ندارد، مگر اينکه براي ريا باشد.
مرور درس‌ها در حال اعتکاف
س. آيا جايز است دانشجويان معتکف درس‌هاي دانشگاهي خود را مرور کنند؟
ج: اشکال ندارد.
گفتگو با تلفن همراه
س. گفتگو با تلفن همراه در صورت ضرورت و يا عدم ضرورت در ايام اعتکاف چه حکمي دارد؟
ج) ضرري به اعتکاف نمي‌زند.